انواع سیم و کابل را بهتر بشناسیم : سیم و کابل دو اصطلاح پرکاربرد رشته برق هستند که به‌عنوان بخش مهمی از سیستم‌های انتقال انرژی به شمار می‌روند. با این حال نمی‌توان این دو را به جای هم به کار برد. سیم یک تک رساناست که معمولاً از جنس مس و آلومینیوم است در حالی که کابل از دو یا چند سیم عایق‌دار درست شده که در یک روکش یا غلاف قرار داده شدهاند.
سیم متشکل از یک هادی برای انتقال برق و یک عایق به منظور محافظت و جلوگیری از نشت برق به اطراف است؛ هادی سیم‌ها عموماً مسی یا آلومینیومی است، اما مس به دلیل حجم کم و هدایت بهتر نسبت به دیگر فلزات، پرکاربردتر است. عایق نیز از موادی پلاستیکی است که به‌عنوان روکش بر روی هادی کشیده می‌شود.
کابل هم ساختمانی مشابه سیم دارد و از دو جزء اصلی هادی وعایق تشکیل شده است. در واقع سیم‌ها یکی از اجزای کابل هستند. به عبارتی دیگر یک کابل از مجموع چند سیم که درون یک غلاف قرار گرفته‌اند، تشکیل می‌شود.
هر دو این وسایل بر اساس ویژگی‌های مختلف از جمله نوع و جنس هادی ، استاندارد مرجع و به تبع آن ولتاژ بهره برداری، نوع استفاده و …. به انواع مختلف تقسیم می‌شوند که در این نوشته بیشتر با آنها آشنا می‌شویم.
انواع سیم و کابل براساس جنس و ساختار هادی
هادی، وظیفه هدایت جریان برق در سیم یا کابل را بر عهده دارد . هادی معمولاً از جنس مس، آلومینیوم و آلیاژ آلومینیوم است که بر اساس آن سیم و کابل به انواع مختلفی مثلا سیم با هادی مسی و… تقسیم می‌شوند.
هادی از نظر ساختار نیز به دسته‌های زیر قابل تقسیم است:
- هادی تک مفتولی ( کلاس یک)
- هادی نیمه افشان یا تابیده منظم ( کلاس دو )
- هادی انعطاف پذیر یا افشان ( کلاس پنج یا شش)
فن و انواع آن را بیشتر بشناسید
براساس ساختار هادی، سیم و کابل نیز به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
سیم و کابل تک مفتولی یا خشک
این محصولات دارای هادی‌های تک مفتولی هستند و به دلیل قابلیت فرم‌دهی بالا، عموماً در تابلوها و توزیع‌کننده‌های برق استفاده می‌شود. این هادی کمترین میزان انعطاف‌پذیری را دارد ولی در مقایسه با هادی افشان قابلیت هدایت جریان برق آن بالاتر است.
کابل‌های مفتولی یا خشک نیز برای مصارف صنعتی و کابل‌کشی داخل ساختمان مناسب است. این محصولات قابلیت استفاده در محیط های خشک ، آبدار و مرطوب و همچنین در آجرکاری و بتن را دارد. ولتاژ نامی این نوع سیم 750/450 ولت است و برای جریان‌های مختلف با سطح مقطع عای 1.5 تا 240 میلیمتر مربع ساخته می‌شود.
سیم و کابل افشان یا انعطاف‌پذیر
این نوع از محصولات دارای هادی انعطاف پذیر است . سیم و کابل افشان متشکل از تعداد زیادی سیم مسی نازک به هم تابیده شده است و به همین دلیل نرم بوده و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. عموماً از آنها در سیم‌کشی ساختمان استفاده می‌شود. ولتاژ نامی این سیم های افشان 500/300 ولت است.
سیم و کابل نیمه افشان یا تابیده منظم
هادی این گروه از محصولات از نظر انعطاف‌پذیری بین هادی تک مفتولی و هادی افشان است. این هادی می‌تواند به صورت فشرده یا غیر فشرده باشد. ولتاژ نامی این سیم 750/ 450ولت است و کاربردی مشابه سیم‌های مفتولی دارد.
برای مشاهده کلید راکر ( راکر سوئیچ ) چیست !؟ کلیک کنید
انواع کابل
کابل‌ها براساس نوع هادی، نوع استفاده و کاربرد دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. این محصولات از نظر شکل هادی به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ هادی گرد با حرف اختصاری (r) و هادی مثلثی یا سکتور با حرف اختصاری (s).
کابل گرد: موارد استفاده این محصول در کاربردهای صنعتی نظیر انواع تولیدات اتوماتیک و عمومی و همچین انرژی‌های تجدیدپذیر است.
کابل سکتور: این نوع از محصولات برای تأمین انرژی الکتریکی در فضای باز، زیر خاک، درون آب، داخل ساختمان، کانال‌های کابل‌کشی، نیروگاه‌ها، مصارف صنعتی و در جایی که احتمال صدمات مکانیکی به کابل وجود ندارد، به کار می‌رود.
علاوه بر این، کابل‌ها از نظر نوع استفاده به سه دسته ساختمانی، قدرت و ابزار دقیق قابل تقسیم هستند.
کابل ساختمانی: در سیم‌کشی ساختمان سطح مقطع هادی سیم و کابل‌های ساختمانی با توجه به دو عامل؛ حداکثر دمای مجاز کار هادی و افت ولتاژ مجاز سیم و کابل تعیین می‌شوند.
سطح مقطع کابل برق از تیر تا کنتور ورودی ۶ میلیمتر مربع،به همراه یک رشته سیم ارت با سطح مقطع ۲۵ میلیمتر مربع است که با نظر شرکت توزیع نیروی برق تعیین می‌شود.
کابل فشار قوی یا قدرت: این محصول در اغلب صنایع کاربرد دارد. هادی آن می‌تواند تک‌لا، افشان یا نيمه افشان باشد. عایق این کابل‌ها آمیزه PVC از نوع PVC/A و روکش آنها آمیزه PVC از نوع PVC/ST1 بوده و رنگ روکش معمولاً سیاه است. این نوع کابل به صورت دفن در زمین و یا داخل کانال استفاده می‌شوند.
کابل ابزار دقیق: این محصول برای انتقال داده‌ها و به کارگیری در فناوری اندازه‌گیری و کنترل نظیر اتاق‌های کنترل واحدهای صنعتی و نیروگاه‌ها مناسب است به‌طور کلی، این نوع کابل وظیفه مهمی در کارخانه‌ها، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، پست برق، پتروشیمی و دیگر صنایع ایفا می‌کند. کابل برق از نظر کاربرد نیز به دو دسته مسلح و غیرمسلح تقسیم می‌شود؛ نوع اول برای تحمل ضربه‌ها و فشار و همچنین نفوذ رطوبت، با نوارهایی از جنس فولاد و غلاف‌هایی سربی مسلح شدهاند. اما نوع دوم فاقد این نوع ساختمان بوده و فقط از نقطه نظر الکتریکی عایق شده است.
